သတိပထၢၼ်ႇလၢႆးငၢႆႈ/သတိၼႂ်းၽဝၵူၼ်းၵူႈဝၼ်း

ၽႃႇဝၼႃႇ

ႁဝ်းႁွတ်ႈထိုင်မႃး တွၼ်ႈလိုၼ်းသုတ်းႁဝ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တြႃး ႁူၵ်းဝၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်ၽိုၵ်းတြႃး သတိမႃးလၢႆဝၼ်း။ မၢင်ၵေႃႉတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ဝိပတ်ႉသၼႃႇ။ တႃႇတေပွင်ႇၸႂ် လွင်ႈသတိပထၢၼ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇႁူႉတီႈပွင်ႇ ၶေႃႈၵႂၢမ်းပႃႇလိ ဢၼ်ဝႃႈ ꧤႃဝၼႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ꧤႃဝၼႃၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၸႂ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးလႂ်သေမဝ်ႇဝႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉၸႂ်ႁဝ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေ ထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းၼမ်ႉၵတ်ႉတႃႇၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃၽဝ၊ တႃႇတေမူၼ်ႈသိူဝ်းလႄႈ ယဵၼ်ၸႂ်ၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ꧤႃဝၼႃႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်တြႃးၼႆႉ မီးလၢႆမဵဝ်း။ ၵူၼ်းမၢင်ၵေႃႉ ၸႂ်ႉလၢႆးလၢႆလၢႆဢၼ် ၸိူဝ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးသမႃႇထိ၊ ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႇလၢဝ်းသေ ဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းၼိူဝ်တီးဢႃႇရုင်ႇတြႃးဢၼ်လိူၵ်ႈဢဝ်ဝႆႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵထႃႇ၊ လူမ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ၊ တဵၼ်း၊ လွင်ႈယၵ်ႉတူၺ်း သေဢၼ်ꧦ၊ လွင်ႈလွတ်ႈႁေႃး၊ ႁဵတ်းသူၼ် လႄႈ လဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၵွပ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေဢၼ်ꧦၵူၺ်းသေ ၼင်ႈတြႃး။ ၶဝ်တေၸႂ်ႉၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၶဝ်ၼိမ်လႆႈ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၶဝ် ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေလၢႆးꧦ လႄႈ ပဵၼ် ꧤႃႇဝၼႃႇယဝ်ႉ။

တြႃးသတိ

တီႈၼႂ်းၵၢၼ်တြႃးသတိၼႆႉ ဢၼ်မၼ်းဝႆႉလမ်ႇလွင်ႈၼႆႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈဝႆႉ။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇလႆႈသမႃႇထိ။ သမႃႇထိၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ။ မၼ်းမီးတြႃးလၢႆ”ဢၼ် ဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈၽိုၵ်းၸွမ်းၵၼ်။ ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉပွင်ႇ တၢင်းလမ်ႇလွင်ႈသတိ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်သဵၼ်ႈ တၢင်းမၢၵ်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ”။ သဵၼ်ႈတၢင်းမၢၵ်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ မၼ်းပႃးဝႆႉတြႃးပႅတ်ႇဢၼ်။ ပႅတ်ႇဢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် 1. တၢင်းပွင်ႇၸႂ်လီ၊ 2. တၢင်းမေႃဝႆႉဝၢင်းၸႂ်လီ၊ 3. တၢင်းၶတ်းၸႂ်လီ၊ 4. သမႃႇထိလီ၊ 5. သတိလီ၊ 6. ၵၢၼ်လီ၊ 7. ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလီ၊ 8. ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉလီ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းမၢၵ်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ သဵၼ်ႈတၢင်းသၢႆၵၢင် ဢၼ်ဝႄႇပႅၼ်ပႄႈသွင်ၽၢႆႇၼႆယဝ်ႉ။ ပႅၼ်ပႄႈသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ တီႈၼႂ်း တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵူၼ်းပုထုၸၼ်ႇႁဝ်းယဝ်ႉ။

လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ

တီႈၼႂ်းပၢင်တြႃးပွၵ်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵမ်း”ၵႆႉလၢတ်ႈဝႃႈ တၢင်းတုၵ်ႉၶၼႆႉ မၼ်းၵိုၵ်းၽဝႁဝ်းမႃးလႄႈ လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ်တေႃႇမၼ်းၼၼ်ႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ”။ ႁဝ်းဢဝ်တၢင်းၸဵပ်းႁဵတ်းတူဝ်ယၢင်ႇႁဝ်းၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းၽၢင်ႉမႅၼ်ႈဝႃႈ သတ်းတဝႃႇတင်းသဵင်ႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းၺႃးတၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ”ၼႆမႃးယူႇ။ တၢင်းၸဵပ်း ဢၼ်ႁဝ်းထူပ်းၺႃးယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈလိူဝ်ႇမႃး ဢမ်ႇၼၼ် ယွမ်းမႃး။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ဢၼတ်တ ပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇၵုမ်းထိင်းလႆႈ။ ယႃႇပေၶတ်းၸႂ် ၸႂ်ႉလၢႆးလဵဝ်၊ ဢၼ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း ယွမ်းလူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပိုတ်ႇၸႂ်ဝႆႉ တႃႇလွင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈ တင်းသွင်ၽၢႆႇၽၢႆႇလႄႈ။ ဝႆႉၸႂ်ၶဵင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်းလႆႈသေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇၽွၼ်းမၼ်းလႄႈ။ ၼႆႉပဵၼ်လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ် ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇငၵပ်းၵၼ်တင်းလွင်ႈပဵၼ်တႄႉ ၼႂ်းၽဝႁဝ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇပိုတ်ႇၸႂ်ဝႆႉ တႃႇတင်းသွင်ၽၢႆႇၸိုင် မိူဝ်ႈၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းလီၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉထႃႈ တွၼ်ႈတႃႇလွင်ႈၸသေ မိူဝ်ႈၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၸႃႉသမ်ႉ ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းလွင်ႈလီယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈပဵၼ်ဢၼတ်တၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈထိသုတ်းယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇယူႇၼႂ်းၵၢၼ်ၵုမ်းထိင်း ၶွင်တၢင်းၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ႁဝ်းဢမ်ႇယူႇၼႂ်းၵၢၼ်ၵုမ်းထိင်း ၶွင်တၢင်းၸဵပ်းတင်းပိုၵ်း။ ၶိူင်ႈၶူဝ်းၶွင်ၼႆႉ ၶဝ်ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်၊ ၶဝ်ဢမ်ႇပဵၼ်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁဝ်းဝူၼ်ႉတႃႇသေႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢၼ်ပၼ်တၢင်းႁၢၼ်ႉၸႂ်ႁဝ်းလႆႈ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၸွမ်း ၶူဝ်းၶွင်ႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶယဝ်ႉ။ ပိူင်ပဵၼ်လွင်ႈမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈထိသုတ်းၼႆႉ မီးသၢမ်ပိူင်၊ 1. တၢင်းဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း (ဢၼိၸ်ၸ)၊ 2. တၢင်းဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် (တုၵ်ၶ)၊ 3. တၢင်းဢမ်ႇမီးတူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇမီးၽူႈၶူင်သၢင်ႈ (ဢၼတ်တ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ႁဝ်းတေႃႇၸၢတ်ႈပၢၼ်ၼႆႉ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈဢိင်ၼိူဝ် ၸၢတ်ႈပၢၼ် ၼၼ်ႉၶိုၼ်း၊ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈဢိင်ၼိူဝ် တၢင်းဝူၼ်ႉၽၼ် ၶွင်ၽဝႁဝ်း။ ပိူင်ပဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လၵ်ႉၶၼႃႇၽဝႁဝ်းၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁၼ် မိူဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇၸၢႆႇၵၢတ်ႇ၊ မိူဝ်ႈႁဝ်းယူႇႁိူၼ်းလႄႈ ဢႃႇရုင်ႇတြႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းထူပ်းၺႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃႇဝၼႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပူၼ်ႉလိူဝ်လႆႈ လၵ်ႉၶၼႃႇသၢမ်ပိူင်ၼႆႉ။ ၶဝ်ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉ ၸၵျဝလႃႇတင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပဵၼ်တၢင်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ ထိသုတ်းယဝ်ႉ။

တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လွင်ႈပဵၼ်တႄႉ

မိူဝ်ႈယၵ်ႉတူၺ်းတၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ သင်ႁဝ်းမုင်ႈမွင်းႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်သေၸိူင်ႉသေလွင်ႈ၊ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇဝႃႈၼႆလႄႈ၊ ပေႃးပဵၼ်ၼၼ် ၸႂ်ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းပႆႇပိုတ်ႇဝႆႉ တႃႇလွင်ႈပဵၼ်တႄႉ ထႅင်ႈၶိုင်ႈၼိုင်ႈ။ ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈလိူဝ်မႃးမႃးသေ ႁဝ်းၵႆႉတႄႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းလူၺ်ႈ တၢင်းဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈလႄႈ တၢင်းၸႂ်ၸႃႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ႁဝ်းပႆႇမီးလွင်ႈၵပ်းသၢၼ်ၵၼ်တင်း (ပႆႇႁူႉ၊ ပႆႇႁပ်ႉလႆႈ) လွင်ႈပဵၼ်တႄႉတင်းမူတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ၽိတ်းသမ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းတုၵ်ႉၶမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ လွင်ႈဢၼ်မီးလၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉ”။ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းၸႂ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ သမ်မႃတိတ်ထိ (တၢင်းပွင်ႇၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ)၊ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၶွင်ၽဝ ဢၼ်ၸွမ်းၶွပ်ႇပိူင် ဢၼိတ်ၸ၊ တုၵ်ၶ၊ ဢၼတ်တ။ တၢင်းပွင်ႇၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ တႃႇႁဝ်းတေႁုၼ်ႈမုၼ်းလႆႈတၢင်းႁပ်ႉႁၼ် လွင်ႈပဵၼ်တႄႉၽဝယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁုၼ်ႈမုၼ်းပၼ်တၢင်းႁၼ်ၸႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းႁၼ်လီၵူၺ်း၊ တေဢမ်ႇၸႂ်ႈ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လွင်ႈပဵၼ်တႄႉ။

ယူႇတီႈပဵၼ်မေႃယႃၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁူႉလႆႈဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးတၢင်းႁၼ်ၸၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇပေႃးၶတ်းၸႂ်တဵမ်တီႈ တႃႇတေၸွႆႈဢဝ် ဢသၢၵ်ႈၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ။ သင်မီးတၢင်းႁၼ်လီၼႃႇသမ်ႉ တေဢမ်ႇပေႃးႁဵတ်းၸွမ်း ၼႃးၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉ ၸွမ်းၼင်ႇထုၵ်ႇႁဵတ်း။ သင်ဝႃႈၵူၼ်းသေၵေႃႉ” ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဝႆႉ သေမဵဝ်းမဵဝ်းၼႆ တႃႇတေႁူႉဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သင် မၢၼ်ႇ”မႅၼ်ႈ”ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈမီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ် လွင်ႈပိူင်ပဵၼ်တႄႉယဝ်ႉ။ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လွင်ႈပဵၼ်တႄႉၼႆႉ မၼ်းၶႅမ်ႉတွၼ်းလိူဝ်သေ တၢင်းႁၼ်ၸႃႉ လႄႈ တၢင်းႁၼ်လီ။ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၽူႈမီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်လွင်ႈပဵၼ်တႄႉ၊ မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၽူႈမီးတၢင်းႁၼ်ၸႃႉ လႄႈ တၢင်းႁၼ်လီ။

သတိ ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသႂ်ႇသေႁဵတ်းၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းမႃးၶၢဝ်းတၢင်း ႁႃႈဝၼ်းသေ မီသးတွၼ်ႈ 20၊ 30၊ 40 မိၼိတ်ႉလႄႈ ၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်း။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတင်ႈၸႂ်ၽိုၵ်းလႄႈ ၶတ်းၸႂ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းပၼ်သတိတႄႉ”ဝႃႈ”ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇ တီႈၼိူဝ်သဵင်လဵၵ်ႉ”ဢွၼ်ႇ လႄႈ တၢင်းၸဵပ်းဢိတ်းဢွတ်းတႄႉ”ဝႃႈ”ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သတိဢမ်ႇၶၢတ်ႇလီၶိုၼ်ႈဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ ၼႆႉပဵၼ်သတိ ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသႂ်ႇသေႁဵတ်းယဝ်ႉ။ ႁဝ်းမီးပၢင်တြႃးသိပ်းဝၼ်း။ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ ၼိုင်ႈလိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် လၢႆ”လိူၼ်။ ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ပၢင်တြႃး ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသႂ်ႇသေႁဵတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းပတ်း”ယဝ်ႉ။

သတိသႂ်ႇႁႅင်း (ဢၼ်ဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇသႂ်ႇသေႁဵတ်း)ၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇၽိုၵ်းဢဝ်။ ပေႃးပဵၼ်လုၵ်ႈသိုၵ်း တိုၵ်ႉမီးယူႇၼႂ်းႁူင်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းဢဝ်ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵၼ်းဢဝ်ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်မႃးၸႂ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်း၊ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈယိပ်းလႄႈ လၢႆးတုမ်ႉတွပ်ႇတေႃႇငဝ်းငၢႆး။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသႂ်ႇၸႂ်သႂ်ႇၶေႃးသေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းဢဝ်လၢႆးလၢႆ”မဵဝ်းယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ လၢႆးဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵၼ်းဢဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်း တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ၊ မၼ်းတေပဵၼ် ပိုၼ်ႉထၢၼ်တၢင်းႁူႉ လႄႈ ငဝ်ႈပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေႁဵတ်းသၢင်ႈ တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် ဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးၵၢၼ်ႁဵၼ်းသွၼ်ဢဝ် တီႈႁူင်းသွၼ်ၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈလွင်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇ တီႈၼႃႈသိုၵ်းၼၼ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ပုၼ်ႈတႃႇႁဝ်းတႄႉ ယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်သွၼ် ဢဝ်သႂ်ႇႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈႁဵၼ်းဢဝ်လၢႆးတြႃး ၸွမ်းၼင်ႇတၢင်းႁၼ်ထိုင် ၽူႈၼႄတြႃးၶဝ်ယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းသတိသႂ်ႇႁႅင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပႆတၢင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶတ်းၸႂ်ၽၢင်ႉႁၼ် တၢင်းတူင်ႉၼိုင်ႈၵူႈဢၼ်၊ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ပဵၼ်လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ဝၢႆးမႃးသမ်ႉ ၸေႇတၼႃႇလႄႈ ၸႂ်ႁူႉႁၼ်ယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်လၢႆးၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၵၢၼ်ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းၼႆႉတႄႉ တႃႇၽၢင်ႉႁၼ် လၢႆးၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ဝိပတ်ႉသၼႃႇၼႆႉ သတိပဵၼ်ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇ၊ ပဵၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းလႄႈ ႁဝ်းၶတ်းၸႂ်ပူၵ်းတင်ႈ သတိလိူဝ်သေ သမႃႇထိယဝ်ႉ။ ယွၼႉ်ပိူဝ်ႈ သတိသေ ႁဝ်းတေႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းမီးသင် ႁဝ်းပႆႇမီးသင်ၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၵုမ်ႈလူင်းၵႂႃႇၽၢႆႇၼႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၽၢင်ႉႁၼ်မၼ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်းမီးသတိယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် လွင်ႈၵူမ်ႈၼႃႈႁဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵႂႃႇတင်းသၼ်း၊ ႁဝ်းတေဢမ်ႇၽၢင်ႉႁၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းၵႆႉၸႂ်လမ် ႁဝ်းၵႆႉပဵၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ႁဝ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ် လွင်ႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ႁဝ်းႁဵၼ်းဢဝ် လွင်ႈႁဝ်းႁဵတ်း၊ ဢမ်ႇႁဵၼ်းဢဝ် လွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇ။ ႁဝ်းႁဵၼ်းဢဝ်သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈ ဢၼ်မီꧣး လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး။ ႁဝ်းၸၢင်ႈသႂ်ႇတၢင်းၶတ်းၸႂ်ႁဝ်း ယၢမ်းမိူဝ်ႈႁဝ်းႁူႉဝႃႈ သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈ မီးဢမ်ႇမီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သတိၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈပွင်ႇၸႂ်ၸွမ်းၼင်ႇ လၢႆးၶတ်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ၊ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ ယၢမ်းမိူဝ်ႈမၼ်းလူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ သတိသႂ်ႇႁႅင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽိုၵ်းလႆႈ ၵူႈၶၢဝ်း။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁေႃႈၵႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈၽင်ၸႂ်ၽင်ၶေႃးၶေႃးသေ မၢႆတွင်းဢဝ်တၢင်းတူင်ႉၼိုင်လႄႈ တၢင်းဝူၼ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵူႈလွူင်ႈ။ မၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းႁဝ်း ဢၼ်သူင်ႇသိုၵ်းႁၢၼ်ၵႂႃႇ တီးႁူင်းၵၢၼ်သွၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တႃႇၶင်မၼ်းဝႆႉတီႈၼၼ်ႈသေ ပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇသႂ်ႇပၼ်မၼ်း တၢင်းႁူႉတူဝ်ထူပ်းတႃႇတေတေႃႇသူႈ တီႈၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းတႄႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သတိၵူႈလွင်ႈ

ၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးလၢတ်ႈ လွင်ႈသတိၵူႈလွင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ၵူႈဝၼ်း။ သတိၵူႈလွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၽဝႁဝ်းၵူႈဝၼ်း၊ တီႈၵၢၼ်၊ တီႈႁိူၼ်း၊ ယၢမ်းမိူဝ်ႈၶပ်းၶိူင်ႈ၊ ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵၼ်ႈမၢၵ်ႇၵွပ်ႉၾ် ဢမ်ႇၼၼ် မိူဝ်ႈၵႂႃႇၸၢႆႇၵၢတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်ယိူင်းဢၢၼ်းလူင်သုင်သုတ်း ဢၼ်လႆႈတင်ႈၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်းယဝ်ႉ။ ၽူႈၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး ယဝ်ႉတူဝ်ႈထိုင်တီႈ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇၶဝ်ၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းမီးသတိ ၼႂ်းတၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵူႈဢၼ်ယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇၶဝ်တႄႉ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႈၼင်ႈတြႃးသေ ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈသတိ ႁုၼ်ႈမုၼ်းမႃး။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၶဝ်ၵူၺ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃး ပုၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼမ်ႉၵတ်ႉသေဢၼ်” မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ သမႃႇထိ၊ တၢင်းၵတ်းယဵၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းယဵၼ်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းထၢမ်ၸဝ်ႈႁဝ်းဝႃႈ “ၸဝ်ႈႁဝ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ႁဵတ်း၊ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်း လူဝ်ႇတွင်း မိူဝ်ႈယုၵ်ႉ မိူဝ်ႈယၢင်ႈ မိူဝ်ႈဝၢင်း ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁဵတ်ႁိုဝ် ၶၢမ်ႈတၢင်း။ သင်ၸဝ်ႈႁဝ်းတွင်းဢဝ်ဝႃႈ ႁၼ်ယဝ်ႉ ႁၼ်ယဝ်ႉ ၼႆ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၶပ်းၶိူင်ႈၶီႇ။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်းတွင်းဢဝ်ဝႃႈ ငိၼ်းယဝ်ႉ ငိၼ်းယဝ်ႉ ငိၼ်းယဝ်ႉ ၼႆ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်လၢတ်ႈတေႃႇပိူၼ်ႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ် ဢၼ်ၵိုင်ႇလီထၢမ်တႄႉ”။ တႃႇတေတွပ်ႇၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်ၼႆႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉ လွင်ႈသတိၵူႈလွင်ႈဢွၼ်တၢင်း။ ပေႃးဝႃႈႁဝ်းပႆႇႁူႉ သတိၵူႈလွင်ႈၼႆႉၼႆ ၽဝႁဝ်းၼႆႉ ပႆႇၸၢင်ႈႁပ်ႉဢဝ်လႆႈ ၽွၼ်းလီၵႃႈတီႈၵၢၼ်ၽိုၵ်းသတိ။

သတိမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း

မိူဝ်ႈၶၢမ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ တေလႆႈမီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် မဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် လွင်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶၢမ်ႈတၢင်းၼၼ်ႉ လီၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပႆတၢင်းၼၼ်ႉ ယႃႇမၢႆတွင်းဝႃႈ “ယွင်ႈယဝ်ႉ ယၢင်ႈယဝ်ႉ တမ်းယဝ်ႉ“ ၼႆလူင်ယူႇ တီႈၼႂ်းၵၢင်တၢင်း။ မိူဝ်ႈပႆႇၶဝ်ႈႁွင်ႈမိုဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢဝ်သတိသႂ်ႇၸႂ်သေ တွင်းဢဝ်ဝႃႈ “ၵႂႃႇႁွင်ႈမိုဝ်ႉယဝ်ႉ“ ၼႆၵူၺ်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇတွင်းဢဝ် တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈသင်ၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈမီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် ၵမ်းသိုဝ်ႈ ၼိူဝ်လွင်ႈတၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ။ ႁဝ်းတွင်ဢဝ် တၢင်းႁဵတ်းသေ လၢတ်ႈၼႂ်းၸႂ်ၼႆႉ ႁဝ်းႁဵတ်းတီႈၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း။ လွင်ႈတွင်းမၢႆဢဝ် ၸိုဝ်ႈတၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈႁဝ်းၼႆႉ တီးၼႂ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းၵေႃႈ တေၵိုတ်းၵႂႃႇတီႈၼႂ်းသေၸၼ်ႉ”ယူႇ။ မၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ႁဝ်းၸႂ်ႉၽွင်ႇ တႃႇတေၶၢမ်ႈၼမ်ႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇထိုင် ၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၼမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၽွင်ႇလူဝ်ႇႁိူဝ်းသင်ယဝ်ႉ။ တၢင်းတွင်းမၢႆဢဝ်ၸိုဝ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်ႇ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်း။ လၢႆးတြႃးၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွင်ႇဢၼ်ၸႂ်ႉ တႃႇႁွတ်ႈထိုင်ၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၵူၺ်း။

မိူဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢဝ်တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ဢၼ်လဵဝ်သေဝႃႈ “ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ“ ၼႆၵူၺ်းတႃႉ။ မိူဝ်ႈတေၶပ်းၶိူင်ႈၶီႇၼၼ်ႉၵေႃႈဝႃႈ “တေၶပ်းၶိူင်ႈၶီႇယဝ်ႉ“ ၼႆၵူၺ်းတႃႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ ႁေႃႈၵႃးၶၢဝ်းတၢင်းၵႆၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၵႆႉဢဝ် သတိသေ တွင်းဢဝ်ဝႃႈ “ၵဝ်ၶီႇၵႃးဢိူဝ်ႈၼႆႉ“ ၼႆယူႇ။ မိူဝ်ႈယၢမ်းၺႃး လူတ်ႉၵပ်ႉၼၼ်ႉၵေႃး ဢဝ်သတိဝႃႈ “လူတ်ႉၵပ်ႉ“။ ၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽၢင်ႉႁၼ်ၽႂ်း”တႃႉ။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇမီး တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈမေႃလိုမ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸႂ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းလဵဝ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၵႂႃႇၽႂ်းပေႃးၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၶဝ် ဢွၵ်ႇပၢႆႈပႅတ်ႈၽၢႆႇၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢမ်ႇမီးယုတ်ႉတိသေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းၸႂ်လမ် ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ ယၢမ်းမိူဝ်ႈႁေႃႈၵႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၺ်းၸႂ်ႉတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ဢၼ်လဵဝ်သေဝႃႈ “ႁေႃႈၵႃးယူႇ” ၼႆၼၼ်ႉတႃႉ။ မိူဝ်ႈၵႂႃႇၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယိပ်းတူၺ်းၶူဝ်းလၢႆꧦဢၼ်။ ၽၢႆႇၼႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ မီးထႅဝ်ၵူၼ်းၸႅၼ်ႇၵၼ်ယၢဝ်းလူဝ်ဝႆႉ။ ယၢမ်းၼၼ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် ဢၼ်လဵဝ်ဝႃႈ "ထႅဝ်ယၢဝ်း” ၼႆတ။ လွင်ႈၼႆႉ တေထိင်းဝႆႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇတေမီးတၢင်းယိူၼ်ႉၵၼ်ႈယူႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸုၵ်းသေ ယိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်လူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၸႂ်ႉၽဝႁဝ်း ယူႇၼႂ်းတၢင်းတိုၼ်ႇၵူဝ်၊ တၢင်းမႆႈၸႂ်၊ တၢင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉၸႂ်လႄႈ တၢင်းၵူဝ်လၢႆꧦပီယဝ်ႉ။ မၼ်းတေၶႅမ်ႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် သင်ဝႃႈ ႁဝ်းလူတ်းယွမ်းလူင်းလႆႈ တၢ်ငးၸႂ်ဢမ်ႇလီလူင်ၸ်ိူဝ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉ တႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းလႆႈ ၼႂ်းၽဝႁဝ်း။ ႁဝ်းတေမီးယၢမ်းလီလိူဝ်ၵဝ်ႇမႃးတႄႉꧦယဝ်ႉ။

ယူႇတီႈပဵၼ်မေႃယႃၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇႁၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်တီႈႁူင်းယႃ တီႈႁွင်ႈယႃလႄႈ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈၽႃႇတတ်းတင်းၼမ်။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၵ်ႉတူၺ်းၵူၼ်းပဵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽၢင်ႉႁၼ်ၶဝ် တီႈၼႂ်းၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈလိုမ်းတူဝ်သေ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၸႂ်တုၵ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈတၢင်းၸႂ်တုၵ်ႉယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ ၽၢႆႇၼႃႈၶၢဝ်းၶဝ်ႈဝၼ်း၊ ၵူၼ်းပဵၼ်သမ်ႉမႃးထႅင်ႈၼႆ တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်ၼၼ်ႉ တေတိူဝ်းမႃႈယဝ်ႉ။

ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶၢဝ်းယၢမ်း သီႇသိပ်း သီႇသိပ်းႁႃႈမိၼိတ်ႉတႃႇၵိၼ်ၶဝ်ႈလႄႈ ပတ်းၽဵဝ်ႈသိုင်ႇၽႆးၼႆၵွၼ်ႇလႄႈ။ ၸႂ်ႉတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ဢၼ်လဵဝ် တီႈၼိူဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းပဵၼ် တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်ၼၼ်ႉလႄႈ။ ၸႂ်ႉတၢင်းၸႂ်ၸပ်းဢၼ်လဵဝ် တီႈၼိူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူဝ်ႇႁဵတ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢုၼ်ႇၽၵ်းတီႈၼႂ်းၶိူင်ႈဢုၼ်ႇၽၵ်း (microwave)၊ ဢဝ်ဢွၵ်ႇမႃးဝၢၼ်ႇၶဝ်ႈၽၵ်း ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈဢၼ်လႄႈ လၢင်ႉႁႂ်ႈမူတ်းသႂ် ဝၢႆးသေၵိၼ်ယဝ်ႉလႄႈ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ၼိူဝ် လွင်ႈၵၢၼ် တီႈၼႂ်းသိုင်ႇၽႆးလႄႈ ႁွင်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးတၢင်းပွင်ႇၸႂ်တႄႉ တီႈၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသီႇသိပ်းႁႃႈမိၼိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းႁႄႉႁၢမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈမီးတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းၼႃႇပူၼ်ႉတီႈ လႄႈ ၸွႆႈႁႂ်ႈလူတ်းယွမ်းပၼ်တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းၸွႆႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မေႃၽႅၼ်ၵၢၼ်သေ ႁဵတ်းလႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် ၶၢဝ်းယၢမ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ် တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်သေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၽၵ်း ႁႂ်ႈပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်လႆႈ။ တေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်လၢင်ႉၵၢၼ်ထူယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးတၢင်းတုၵ်ႉၼၼ်ႉ ယႃႇလိုမ်း ဢႃႇရုင်ႇတြႃးမၢႆၼိုင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထုၵ်ႇလီမီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် လွင်ႈထူၺ်ႈၸႂ်ထမ်ႇမတႃႇ ၼႂ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈတၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်ၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႃႇရုင်ႇမၢႆၼိုင်ႈ (မိူၼ်ၼင်ႇ လူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်)ၼၼ်ႉ မၼ်းၸွႆႈႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈၶၢမ်ႇဢႃႇရုင်ႇတြႃးမၢႆသွင် မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်၊ တၢင်းၸႂ်လမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တုၵ်ႉၸႂ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇထိင်းလႆႈ တၢင်းၸႂ်ယဵၼ်လႄႈ တၢင်းၵတ်းယဵၼ်တီႈၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၽၢင်ႉႁၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း လႄႈ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးယူႇၼႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ။

တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇတီႈႁွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ တီႈၼၼ်ႈသမ်ႉ မီးၵူၼ်းသေၵေႃႉꧦ ပဵၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉ၊ မီးပၼ်ႁႃတီႈႁိူၼ်းသေ မႃးႁဵတ်းၵၢၼ်။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းလႆႈလတ်းၽၢၼ်ႇသင်မႃး။ တီႈၼႂ်းသၢႆငၢႆၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇထုၵ်ႇလီႁဵတ်းတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈၽၢင်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ် ၸွမ်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇမီးတီႈႁိူၼ်း ဢၼ်မီးၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇသုၵ်ႉသၵ်ႉ။ ငဝ်းလၢႆးမၼ်းပိူင်ႈၵၼ်ယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႃႇတေထူပ်းလွင်ႈဢမ်ႇတႅတ်ႈတေႃး။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယုမ်ႇဝႃႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵတ်းတီႈႁိူၼ်း။ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်းၵႂၢမ်း ဢမ်ႇယဵၼ်ႇငႄႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပႃးတင်းသုၵ်ႉသၵ်ႉၸႂ်ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ထုၵ်ႇလီၽၢင်ႉတူၺ်းႁၼ်မၼ်းဝႃႈ မၼ်းတိုၵ်ႉမီးတၢင်းတုၵ်ႉၸႂ်ၼႆယဝ်ႉ။

သတိ ၽၢႆႇၼႂ်း လႄႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ

ၵၢၼ်တြႃးၼႆႉ မီးဝႆႉသွင်မဵဝ်း၊ သတိၽၢႆႇၼႂ်း (ဢꩡ်ꩡတ) လႄႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈ (ၿႁိၻ်ꩪ)ယဝ်ႉ။ သတိၽၢႆႇၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တွင်းဢဝ် တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ တၢင်းၶုၺ်ႉႁၼ် လႄႈ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းၽင်ၸႂ် ဢၼ်ၽၢႆႇၼႂ်းၸတ်းၵၢၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ သတိၽၢႆႇၼွၵ်ႈတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတွင်းမၢႆဢႃႇရုင်ႇၽၢႆႇၼွၵ်ႈတူဝ်။ သင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽၢင်ႉႁၼ် ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႄႉၵင်ႈ တီႈၼိူဝ် ဢၼ်မၼ်းလၢတ်ႈ ဢၼ်မၼ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေမီးတီႈၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၸႃႉ တေဢဝ်ပဵၼ် လွင်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဝႃး ႁဝ်းဢုပ်ႇၵၼ်ဝႃႈ သတိၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁႄႉၵင်ႈ။ သင်ဝႃႈမီးသတိၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇထူပ်းၽွၼ်းၸႃႉ လွင်ႈထဵင်မေႃး လႄႈ လွင်ႈၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်း ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉဢၼ်ၸႂ်လမ်ငၢႆႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈၵႂႃႇတီႈ ႁွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် လူၺ်ႈတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈထူပ်းၵူၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်။ ပေႃးႁဵတ်းၸိူင်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေမီးတီႈၼႂ်းသၢႆငၢႆလီ ဢၼ်တေၵႄႈၶႆလႆႈ တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ။ ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိူင်ႉၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၸႂ်ၸႃႉလႆႈငၢႆႈꧦသေ တေတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း လွင်ႈဢၼ်မၼ်းႁဵတ်း မၼ်းလၢတ်ႈပေႃးဢမ်ႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်တြႃးသတိ ၼႂ်းၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယူႇၸွမ်းၼႂ်းယၢမ်းလဵဝ်

ယၢမ်းမိူဝ်ႈရႃႇသီႇဢုတုၵတ်းမႃး၊ သင်ဝႃႈၽၢင်ႉႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းၼႆ ႁဝ်းတေမီးတၢင်းသိူဝ်လိူဝ်သေ ၵုမ်ႇပွင်ႉၶၢင်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းၵတ်းၼၼ်ႉ မၼ်းထုၵ်ႇလီၵတ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်ၽိင်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇဢၼ်ၵုမ်ႇပွင်ႉၶၢင်းလူင်ယူႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီႁဵၼ်းဢဝ် တေႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇသဝ်းၸွမ်း ၶၢဝ်းၵတ်းသေ သိူဝ်းၸွမ်းမၼ်းလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၵုမ်ႇၵႂႃႇပွင်ႉ လွင်ႈၶၢဝ်းၵတ်း တီႈၼႂ်းမိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးလွင်ႈသင်။ ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈမၼ်းလႆႈ။ မၼ်းၵႂႃႇၸွမ်းၽိင်ႈမၼ်းၵူၺ်း။ ၼႂ်းၶၢဝ်းမႆႈသမ်ႉ ၸႂ်ယဝ်ႉ မၼ်းမႆႈဢိူဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တီႈၼႂ်းၶၢဝ်းမႆႈၵေႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၵႆႉလေႇဝႃႈ ဢူဝ်ႉ မၼ်းမႆႈႁႅင်းၼႃႇလူင်၊ ၸႂ်ၸႃႉၼႃႇၼႆယူႇ။ ၶဝ်ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၶူဝ်းၶွင် ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်။ လွင်ႈသေႉသွမ်းလႄႈ လွင်ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၶဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇသုတ်းသဵင်ႈလႆႈ။ ႁဝ်းဝႃႈ တီႈတူဝ်ႁဝ်းယူႇဝႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလီယူႇၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းမႆႈႁွတ်ႈထိုင်မႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းမုင်မွင်းၶၢဝ်းၵတ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းၵတ်းသမ်ႉ ႁဝ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း ႁွတ်ႈထိုင်ၶၢဝ်းမႆႈ။ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်တႃႇသေႇယဝ်ႉ။

ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်ၸွမ်း ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ႁဝ်းမီးလႄႈ ငဝ်းငၢႆး ဢၼ်ႁဝ်းမီးယူႇၼႂ်းမၼ်း။ ၽဝၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇမီးတၢင်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလႄႈ တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်သေ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ တၢင်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ႁဝ်းဝူၼ်ႉထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ မၼ်းသိူဝ်းလိူဝ်သေ ဢၼ်ဝူၼ်ႉၸွမ်း ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉယူႇ။ လွင်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၼႂ်းတၢင်းဝူၼ်ႉႁဝ်းၵူၺ်း။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁဝ်း လိုမ်းပႅတ်ႈငဝ်းငၢႆး ဢၼ်မီးႁွပ်ႈယူႇတၢင်းပဵၼ်တႄႉ ၶွင်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၵူၺ်းၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပေႃးဢဝ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈဝႃႈတႄႉ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇပၼ်တၢင်းသိူဝ်းလႆႈတၢၼ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်။ တီႈတႄႉမၼ်း ပေႃးဢဝ်ၸၢဝ်းပုတ်ႉဝႃႈတႄႉ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ မၼ်းမီးၼႂ်းတၢင်းဝူၼ်ႉႁဝ်းၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်တႄႉမၼ်း။ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမႃးထိုင်ႁဝ်း၊ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးၼႂ်းတၢင်းတွင်းၵူၺ်း။ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၵူၺ်း။ မၼ်းမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵၢင်ၼႂ်လႄႈ ၵၢင်ၶမ် ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်သွင်ၵၼ်သေ မီးမႃး လွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵမ်ႇၽႃႇပၼ်ၵူၺ်း။ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်ႇလွင်ႈသေ မီးမႃးယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းမီးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ဝႃႈ မၼ်းမီးတၢင်းႁၢင်ႇၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းမီးမႃး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီးၽႃဢုတ်ႇၵင်ႈဝႆႉလၢႆၽၢႆႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းႁၢင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးႁင်းၵူၺ်းမၼ်း။ ၽႃဢုတ်ႇတႄႉမီးဢိူဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းႁပ်ႉႁၼ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးမႃးႁင်းၵူၺ်းမၼ်း။ ၶၢဝ်းဢၼ်ပူၼ်ႉမႃး၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်၊ ၶၢဝ်းဢၼ်တေမႃးထႅင်ႈမိူဝ်းၼႃးၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းၵၢၼ်ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ် ဢၼ်မီးတႄႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းမီးမႃးတၢင်းႁပ်ႉႁၼ် ၵၢင်ၼႂ် ၵၢင်ၶမ်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵမ်ႇၽႃႇပၼ်ၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈပိုင်ႈဢိင်လႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး တၢင်းႁပ်ႉႁၼ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးၼႆ တၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉꧦ။ တႃႇတေၽၢင်ႉႁၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ တၢင်းတုၵ်ႉၸႂ် လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၽႃႈပႅတ်ႈ တၢင်းၸႂ်ႉတိုဝ်း လွင်ႈၶူင်ဢွၵ်ႇ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တၢင်းႁပ်ႉႁၼ် လႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် တႃႇႁႂ်ႈပေႃးႁူႉ ယိူင်းဢၢၼ်းသၽႃႇဝလႄႈ ဢၼ်ပဵၼ်တႄႉ မီးတႄႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ မိူဝ်ႈပႆႇႁဵတ်းသေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈၼၼ်ႉ လီမီးတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ် ဢၼ်လဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇသွၼ်ႇဝႃႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယုမ်ႇယမ်မႃးတႃႇသေၼၼ်ႉထႅင်ႈသေဢိတ်းသေ တေဢမ်ႇၸွမ်းလၢႇးႁဵတ်းသၢင်ႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈယၢမ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸႂ်ႉတၢင်းၽၢင်ႉႁၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်း ၸိူဝ်းၽိုၵ်းသတိၵူလွင်ႈ ၼႂ်းၽဝၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈၺႃးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆ ၽၢင်ႉႁၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉလတ်းၽၢၼ်ႇၶၢဝ်းယၢမ်းယၢပ်ႇၼႆၵူၺ်းတႃႉ။ ယၢမ်းမိူဝ်ႈမီးၼႂ်းယၢမ်းၸႃႉၼၼ်ႉ ယႃႇပေလိုမ်းမုင်ႈမွင်းလွင်ႈလီ။ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ ၵွၼ်ႇ ႁဝ်းၸင်ႇတေမီးၼႂ်းသၢႆငၢႆလီ ဢၼ်တေၸၢင်ႈၵႄႈၶႆလႆႈတၢင်းယၢပ်ႇယဝ်ႉ။

သတိၵူႈလွင်ႈၼႆႉ မၼ်းလူဝ်ႇတၢင်းၵမ်ႉထႅမ် တၢင်းထိင်းဝႆႉပၼ် ၵႃႈတီႈၵၢၼ်ၽိုၵ်းသတိသႂ်ႇႁႅင်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႆလႄႈ တႃႇတေၸႂ်ႉတိုဝ်း ၵၢၼ်ၽိုၵ်းတြႃးသႂ်ႇႁႅင်း တီႈၼႂ်းၵၢၼ်ၽဝႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းလမ်ႇလွင်ႈတႄႉꧦ။