တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/ႁဵၼ်လွႆ
ႁဵၼ်လွႆ ပဵၼ်ၼႂ်းၸုမ်းၸိူဝ်းၶိူဝ်းမႅဝ်း ဢၼ်မီးတၢင်ႇထၢၼ်ႈၵၢင်ၼၼ်ႉၸိူဝ်ႉၼိူင်ႈယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ်ၶဝ် တီႈ ပွတ်းတွၼ်ႊၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢေးသီးယႂ်း၊ ဢၾ်ႈၽရီးၵႂ်း၊ ယေႃးရွပ်ႉ တင်း ဢမႄးရီးၵႂ်းႁွင်ႇလႂ်ယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းမိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢမႄးရီးၵႂ်းၼႆ ႁဵၼ်လွႆၸိူဝ်ႉၼိူင်ႈၼႆႉ လႆႈႁူႉၵၼ်ဝႃႈ ပဵၼ် မႅဝ်းထိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် မႅဝ်းပုင်ႈယုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ႁဵၼ်လွႆ တူဝ်ဢၼ်ယႂ်ႇတူဝ်ၼိူင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႊမီးၼမ်ႉၼၵ်းထိုင် 40-ပွင်ႇ (18 ၵီးလူဝ်း) ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ၊ တၢင်းယၢဝ်းမၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႊမီးလႆႈတေႃႇ 3 ထတ်းၶိုင်ႈ (1-မီးတႂ်းပၢႆ)ယဝ်ႉ။ ၶူၼ်ၼင်မၼ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်သီမူၼ်ႇ တေႃႇ မူၼ်ႇၶွၼ်ႇ တင်း ၸုမ်ႈယွတ်းပႃးသီ ၼႆလႂ်ယဝ်ႉ။ ၶူၼ်ၼင်မၼ်းၼႆႉ မီးၵႃႊၶၼ်ယႂ်ႇဢိူဝ်ႈ။ ဢဝ်ၸႂ်ႉတႃႇႁဵတ်း သိူဝ်ႈသွၼ်ႉၼွၵ်ႈတင်း မူၵ်ႇႁူဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။
ႁဵၼ်လွႆ (လိၼ်ႉသ်)ၶဝ် ယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်မီး ၽႃႁိၼ် ဢၼ်မီးယုမ်းယွမ်ႇၶဝ်သုမ်ႇဝႆႉလႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်လႄႇဢွၵ်ႇႁႃၵိၼ် မိူဝ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈ တူဝ်လဵဝ် ၵွၺ်းၵွၺ်း။ ႁဵၼ်လွႆၶဝ် ၵိၼ်တူဝ်သတ်းဢွၼ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တၢႆးၶဝ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၼူၵ်ႉဢွၼ်ႇၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။ တေႃႈ မႃလိၼ်ၶဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၽၢၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တင်းၸၢင်ႊဢဝ် တၢႆလႆႈယူႇယဝ်ႉ။
- ႁဵၼ်လွႆၼႆႉ ၼွၼ်းတီႈၼႂ်း ထမ်ႈႁူး၊ ဢမ်ႇၼၼ် တႂ်ႈငိူပ်ႇၽႃႁိၼ်လႂ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸွမ်းၽွၵ်ႇ မိူဝ်ႈၶင်ႇႁုၼ်ႈသေ ပၢႆးၼမ် တႃႇယေႈပွၵ်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႊၶူင်ႊဢွၵ်ႇႁဵၼ်ဢွၼ်ႇ ၼိူင်ႈ တေႃႇ ႁႃႈတူဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။
- ႁဵၼ်လွႆၶဝ်ၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉဢွၵ်ႇလွတ်ႈပူၼ်ႉ လႃႊထိူၼ်ႇၶဝ်ၵႂႃႇလႆႈၼႆႉ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈၶဝ် ၸၢင်ႊဢဝ်တင်းၽႃႇတိၼ်ဢူၼ်ႈယုမ်ၶဝ်သေ ၶၢႆႉပႆၵႂႃႇလႆႈသီႇသီႇ (တေႃႇဢမ်ႇမေႃးသဵင်သင်)ၼၼ်ႉလႄႈယဝ်ႉ။