တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/သိူဝ်ၶူး
သိူဝ်ၶူး ပဵၼ်ၶိူဝ်းမႅဝ်းလူင် ဢၼ်တူဝ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈထီႈသုတ်း ၼႂ်းဢမႄးရီးၵႂ်းႁွင်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၸၢၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တေၸၢင်ႊလႆႈႁၼ်ၶဝ် တီႈမိူင်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈဢမႄးရီးၵႂ်း ပွတ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း၊ မႅၵ်းသီးၵူဝ်း၊ ဢမႄးရီးၵႂ်းတွၼ်ႊၵၢင် တင်း ဢမႄးရီးၵႂ်းၸၢၼ်းလူင်းၵႂႃႇ တၢင်းၸၢၼ်း တေႃႇထိုင် ၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢႃႇၸႅၼ်ႇတီးတႂ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
သိူဝ်ၶူးၶဝ် ယူႇတီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇမႆႉ ႁူမ်ႈပႃးတီႈပၢင်ႇယိူဝ်ႈယႃႈပဵင်းလႂ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢွၵ်ႇႁႃၵိၼ်တွင်ႉ ၵၢင်ၶမ်ႈၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ။ သိူဝ်ၶူးၶဝ် ၶိုၼ်ႈတူၼ်ႈမႆႉလႆႈ လီလီဢိူဝ်ႈ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈ တူၼ်ႈမႆႉသေ မေႃဝႅၼ်တူၵ်းသႂ်ႇၼိူဝ်တူဝ်းသတ်း တၢင်ႇတူဝ်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ သိူဝ်ၶူးၶဝ်တေ ၵိၼ်တူဝ်သတ်းၵူႊမဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈပႃး ၽၢၼ်းၶဝ်၊ ၵႂၢင်ၶဝ်၊ မူထိူၼ်ႇၶဝ်၊ လႅၼ်းၼမ်ႉလူင်ၶဝ်၊ ဝူဝ်း ဢိၵ်ႇပႃၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႂ်ယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၺွပ်းတီႉပႃ တီႈႁိမ်းၾၢင်ႇၵႄးၼမ်ႉ၊ ဢဝ်တင်းလၢႆးဢူင်ႈမိုဝ်းၶဝ် ၽတ်ႉၵွင်ႉဢဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸၢင်ႊ လၢၵ်ႈဢဝ် ဝူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် မႃႉ တူဝ်ၼိူင်ႈၵႂႃႇလႆႈ တေႃၶၢဝ်းတၢင်းၵႆယၢဝ်းလူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သိူဝ်ၶူးၶဝ် ဢမ်ႇသူႈႁဵတ်းတီႈ ၵူၼ်းသႄႈ။
- ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢိၼ်းတီးယၼ်း မႃးယၼ်းၶဝ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇ ဢၼ်ယူႇတီႈ ဢမႄးရီးၵႂ်းတွၼ်ႊၵၢင်ၶဝ်ၼႆႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ သိူဝ်ၶူး (ၸႅၵ်းၵူးဢႃး) ပဵၼ်ၽြႃးတူၼ်ၼိူင်ႈၼႆယဝ်ႉ။
- သိူဝ်ၶူးတူဝ်ၼိူင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႊလႅၼ်လႆႈၽႂ်းဝႆး တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸူဝ်ႊပွတ်းဢွၼ်ၵွၺ်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈမၼ်းလႅၼ်ႈၼၼ်ႉ တွင်ႉမၼ်းၼႆႉ တႅမ်ႇၸပ်းလိၼ်ၵႂႃႇဢိူဝ်ႈ။