တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/လိၼ်ႈၶူၼ်
လိၼ်ႈၶူၼ် ပဵၼ်တူဝ်သတ်း ဢၼ်လႆႈတူၺ်း လၢၵ်ႇလၢႆး တီႈတႃႁၼ်ၼၼ်ႉမဵဝ်းၼိူင်ႈယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸၢင်ႊယႂ်ႇတေႃႇထိုင် တၢင်းယၢဝ်း 6-ထတ်း (1.8 မီးတႂ်း)ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႊ ႁူးသူပ်းမၼ်းတႄႉ တေမီးတၢၼ်ႇမွၵ်ႈ မၢၵ်ႇတုမ်ႇသိူဝ်ႈၵွၺ်းယဝ်ႉ။ ၵွၵ်းႁူဝ်ၼင်မၼ်းၼႆႉ မီးႁၢင်ႊသၢင်ႇမိူၼ်ၼင်ႇမူၵ်ႇယၢဝ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
လိၼ်ႈၶူၼ်လူင်ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၶဵဝ်ႈလႃးလႃးသႄႈ။ ၶဝ်ၵိၼ်မူတ်ႉလႂ်၊ ပူၵ်ႇလႂ် တင်းဢမ်ႇၵဵဝ်ႉယႅမ်ႉသင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိၼ်ႈၶူၼ်ၶဝ် ဢဝ်လိၼ်ႉၶဝ်သေ တီႉၺွပ်းမႅင်းယဝ်ႉ။ လိၼ်ႉၶဝ် သမ်ႉၸၢင်ႊယၢဝ်းတေႃႇ 20-ပႅၵ်ႉ (50-80 သႅၼ်းတီးမီးတႂ်း)လႂ်ယဝ်ႉ။
လိၼ်ႈၶူၼ်ၶဝ် ဢဝ်ၼဵပ်ႉၽၢႆလူင်ၶဝ်သေ ပၢႆႇၽိုၼ်ႉပႅတ်ႈ ႁိူၼ်းႁင်းမူတ်ႉၶဝ်ပူၵ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၸင်ႇၶဝ်တေ ဢဝ်လိၼ်ႉၶဝ်သႄႇၶဝ်ၼႂ်းႁူးႁင်းၵႂႃႇသေ ပႅၼ်းလေးတူဝ်မႅင်းၶဝ်မႃးယဝ်ႉ။ လိၼ်ႈၶူၼ်ၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼဵပ်ႉယၢဝ်းလူင်ၶဝ် တႃႇတိုၵ်းတေႃးပႅတ်ႈ တူဝ်သတ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။
လိၼ်ႈၶူၼ်လူင်ၶဝ်ၼႆႉ ဢွၵ်ႇသွၵ်ႈႁႃတၢင်းၵိၼ်ၶဝ် မိူဝ်ႈၶမ်ႈသေယဝ်ႉ သမ်ႉၼွၼ်းမိူဝ်ႈၵၢင်ဝၼ်း ၼႂ်းၵႄႈပႃႇယိူဝ်ႈယုမ်းၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶဝ်ၼွၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢဝ် ႁၢင်ၶဝ် ႁူမ်ႇတူဝ်ၶဝ် လူမ်ႈလူမ်ႈသေၸင်ႇၼွၼ်းယဝ်ႉ။ ႁၢင်ၶဝ်သမ်ႉ လပ်ႉပၼ်ၶဝ် တေႃႇတူဝ်သတ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းသေ ႁႄႉၵင်ႈပၼ်ႁူမ်ႈ ႁႂ်ႈၶဝ် တေႃႇႁႅင်းလႅတ်ႇလႂ်ယဝ်ႉ။
- မူတ်ႉၼႆႉ လႆႈပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ပိူင်လူင်မဵဝ်းၼိူင်ႈ တႃႇလိၼ်ႈၶူၼ်လူင်ၶဝ်ယဝ်ႉ။
- လိၼ်ႈၶူၼ်လူင်ၶဝ် ယူႇတီႈ ပွတ်းတွၼ်ႊၵၢင် လႄႈ တၢင်းၸၢၼ်း ဢမႄးရီးၵႂ်းယဝ်ႉ။