တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇ
မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇ ပဵၼ်တူဝ်သွမ်ၼူမ်းယူႇၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတူဝ်ႁၢင်ႊၵူမ်သွႆႇ သမ်ႉတင် ၾႃႇတိၼ်ၽႅပ်ႉသီႇၶွၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၾႅပ်ႉၾၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မူၼ်ႈၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် ယူႇတီႈၼႂ်းၼမ်ႉသမုတ်ႉယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ်ၶဝ် တီႈ ၼမ်ႉၵတ်းၵတ်း ဢၼ်မီး ၵၢႆႇၽၢႆႇႁွင်ႇ တင်း ၵၢႆၸၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မူၼ်ႈၶဝ်မီးၸိူဝ်ႉတိုၼ်းမွၵ်ႈ 30 ၶိူဝ်းယဝ်ႉ။ မၢင်ႊၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၶူၼ်ၼင် တင်းႁူသေ၊ မၢင်ႊၸိူဝ်းၵေႃႈ သမ်ႉဢွၵ်ႇၶူၼ် ၵူၺ်းၵႃႊ သမ်ႉဢမ်ႇမီးႁူ။ တင်းသွင်ၸိူဝ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႊပၢႆးၼမ်တႄႉ မူၼ်ႈမီးၶူၼ်ၼင်ႇၶဝ်ၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇ တၢင်းယိုဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၽိဝ်ၼင်ၶဝ်၊ ၼိူဝ်ႉၶဝ် တင်း မၼ်းၶဝ် လႂ်ယဝ်ႉ။ မၢင်ႊၸိူဝ်ႉၼႆႉ ပေႃးၸမ်တေလႆႈ မူၺ်ႉႁၢႆယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းဢဝ် ပိူင်မီႈသေ ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇၶဝ် ၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၵွၺ်း၊ ႁူမ်ႈပႃးပႃၶဝ်၊ ပႃၵၢပ်ႇငႄးၶဝ်၊ ဢိၵ်ႇၼူၵ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတႂ်ႈၼင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်မီးၸၼ်ႉထၢပ်ႈၶႆမၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ထၢပ်ႈယၢပ်ႈမၼ်း တင်းၼႃလူင်ဝႆႉလႄႈ၊ ၼႆႉႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၶဝ် ႁႂ်ႈၸၢင်ႈယူႇလႆႈ တၢင်းၵတ်းယဝ်ႉ။ မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇၶဝ် ၵမ်ႈၼမ် ၵႆႉၵႆႉယူႇတီႈ ၾၢင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇလႄႈ တီႈၵုၼ်ၼမ်ႉ ပူၼ်ႉၾၢင်ႇၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။
- ၼႂ်းၵႃႊယေႈပီႊပီႊၼႆႉ မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇမၢင်ႊၸိူဝ်းၶဝ်ၼႆ မေႃၶၢႆႉလႅၼ်ႊသႆႉၶဝ်သေ ၵႂႃႇၸူးတီႈၾိင်ႈၾႃႉ ဢၼ်တိူဝ်းဢုၼ်ႇၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။
- မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇတင်းလူင်ၶဝ်ၼႆႉ တၵ်းလႆႈဝႃႈ မႃးၸူးၶိုၼ်း တီႈၵွင်း တႃႇသုတ်ႇလူမ်းယဝ်ႉ။ မူၼ်ႈၶဝ်ဢၢၼ်ႇပၢၵ်ႇမၼ်းသေ မႃးတုမ်ႊတွမ်ႊၵၼ် တႃႇလဵင်ႉလုၵ်ႈ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ၊ တီႈလႅၼ်ပႃႇလဵင်ႉ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ရွၵ်ႉၵႂ်းရိသ်း (တီႈပႃႇႁိၼ်ၽႃ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သၢင်ႇသီႈၼမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် မူၼ်ႈပၢင်ႇလၢႆႇလူင်ၶဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းပဵၼ်ပီႈၼွင်ႉၸမ်ၵၼ်တင်း မူၼ်ႈၶူၼ်ၼင်ၶဝ်ယဝ်ႉ။