တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/တူဝ်ႊသူပ်းပဵတ်း

တူဝ်ႊသူပ်းပဵၼ်း ပဵၼ်တူဝ်သွမ်ၼူမ်းသႅၼ်းဢွၼ်ႇၸိူဝ်ႉၼိူင်ႈ ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈတေႃႇ တူဝ်သွမ်ၼူမ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၶဝ် ႁမ်ႉၶႂ်ႈတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ၶဝ်ၶႆႇလႄႈယဝ်ႉ။ တူဝ်သွမ်ၼူမ်းထႅင်ႈတၢင်ႇတူဝ် ဢၼ်တမ်းၶႆႇၸမ်ႉ ပဵၼ်လိၼ်ႈၶူၼ်သပိၼ်းၼီးယဝ်ႉ။ တူဝ်ႊသူပ်းပဵၼ်း (ပလႃႇတီႇပသ်ႉ) ၶဝ်ယူႇတီႈ ၾၢႆႇဢွၵ်ႇ ဢွသ်ႉထရေးလီးယႂ်းယဝ်ႉ။ ၶဝ်မီး ၾႃႇတိၼ်ႇၾိႉၽႅပ်ႉတင်းႁၢင်ၽႅပ်ႉၵႂၢင်ႈ ဢၼ်ၼိူင်ႈ သမ်ႉပဵၼ်ၶူၼ်ၼင်ၼႃသီၶွၼ်ႇ ႁူမ်ႇဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ပေႃႈ ဢၼ်ယႂ်ႇတဵမ်လီယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေယၢဝ်းမွၵ်ႈ သွင်ထတ်း (61-သႅၼ်းတီးမီးတႂ်း)၊ ၼမ်ႉၼၵ်း မွၵ်ႈ 41/2 ပွင်ႇ (2-ၵီးလူဝ်းၵရႅမ်း)ယဝ်ႉ။ တူဝ်ပေႃႈၶဝ်ၼႆႉ တီႈတိၼ်ၶွၼ်လင်ၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးသူၼ်ႈၵွင်ႉသေဢိူဝ်ႈ။

တူဝ်သူပ်းပဵၼ်းၶဝ် တမ်းၶႆႇဢိူဝ်ႈ။ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉသွင်လုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၶႂ်ႈမိူၼ်ၵၼ်တင်း ၼူၵ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တူဝ်ထူတူဝ်ၵၢၼ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၶႆႇၶဝ်တႅၵ်ႇမႃးယဝ်ႉၵေႃႈ တူဝ်ႊသူပ်းပဵတ်းၶဝ် မႃးလဵင်ႉလူၶိုၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမၼ်း တင်းၼမ်ႉၼူမ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ တူဝ်သွမ်ၼူမ်း တၢင်ႇၸိူဝ်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ တူဝ်ႊသူပ်းပဵတ်းၶဝ် ယူႇတီႈ ၾၢင်ႇဢုင်ႇၼမ်ႉၵႄးလႂ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးၵၢင်ၶမ်ႈမႃးၼႆ ၶဝ် ဢွၵ်ႇႁႃၵိၼ်တွင်ႉတႃႇလႆႈၵိၼ်ၵုင်ႈငႅဝ်းဢွၼ်ႇလႂ်၊ တိူၵ်ႇလိူၼ်ၶဝ်လႂ်၊ တင်းမႅင်းၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။

တူဝ်ႊသူပ်းပဵၼ်း (ပလႃႇတီႇပသ်ႉ)ၼႆႉ ၵႆႉၵႆႉလႆႈၶၢမ်ႇႁွင်ႉဝႃႈ တူဝ်ႊသူပ်းပဵတ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈၶဝ်မီး သူပ်းပႅၼ်ၸူဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ပဵတ်းၶဝ်လႄႈယဝ်ႉ။
တူဝ်ႊသူပ်းပဵတ်းၼႆႉ လႆႈႁႃႁၼ်မႃး မိူဝ်ႈ 1797 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ပဵၼ် တူဝ်လုၺ်းၼမ်ႉလႅၼ်ႇၼႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸၢင်ႊယူႇလႆႈတႂ်ႈၼမ်ႉ တေႃႇတၢင်းႁိုင် တႃႇႁႃႈမဵတ်ႉလႂ်ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။