တူဝ်သွမ်ၼူမ်း/တိုင်ၵႂၢင်
တိုင်ၵႂၢင် ၶဝ်ပဵၼ်တူဝ်သွမ်ၼူမ်း ၵိုၵ်းၵၢႆႇပပီႈၼွင်ႉၵၼ်တင်း ဝူဝ်းၵႂၢႆးၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်မီးတိၼ် ဢၼ်ပႃးၵိပ်ႇသေ တူဝ်ပေႃႈၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ်သမ်ႉ ဢွၵ်ႇမီးၶဝ်ၶႅမ်းယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶိူဝ်းတိုင်ၵႂၢင်ၶဝ် မီး 50 ပၢႆၶိူဝ်းယူႇယဝ်ႉ။ တူဝ်ဢၼ်လဵၵ်ႉသေပိူၼ်ႈထီႈသုတ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၵႂၢင်ပူးတူး တီႈဢမႄႇရီႇၵႅၼ်ႇၸၢၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၵူၺ်းမီး တၢင်းသုင် 12 ပႅၵ်ႉ (30-သႅၼ်းတီးမီးတႂ်း)ၵွၺ်းယဝ်ႉ။ တူဝ်ဢၼ်ယႂ်ႇလူင်သေပိူၼ်ႈ ထီႈသုတ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၵႂၢင်ၵူင်းလူင် မုသ်ႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸၢင်ႊသုင်လႆႈတေႃႇ ၸဵတ်းထတ်း (21-မီးတႂ်း)ယဝ်ႉ။
_hind_with_juvenile.jpg)
ပေႃးတူဝ်သတ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းၶဝ် ၶဝ်တိုၵ်းတေႃႇၶဝ်မႃးၼႆ တိုင်တူဝ်ပေႃးၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶဝ်ၶႅမ်းၶဝ် တႃႇႁေႉၵင်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ တိုင်ၵႂၢင်တူဝ်ပေႃႈၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ပတ်ႉတေႃးၵၼ် ယွၼ်ႉတႃႇ တူဝ်မႄႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးၽႅဝ်ၶၢဝ်း တေၶဝ်ႈၵတ်းမႃးၼႆ ၵႂၢင်တူဝ်ပေႃႈၶဝ်ၶႅမ်းၶဝ်သေ၊ ပေႃးၽႅဝ်ၶၢဝ်းႁုၼ်ႈမႃးၼႆ ၸင်ႇၶိုၼ်းဢွၵ်ႇထႅင်ႈဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇယဝ်ႉ။
- မိူၼ်ၵၼ်တင်း ဝူဝ်းၵႂၢႆးၶဝ်ယဝ်ႉ၊ တိုင်ၵႂၢင်ၶဝ်ၵေႃႈ ၵွၺ်းၵိၼ်တူၼ်ႈၵွၺ်းယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉသမ်ႉပဵၼ် တူဝ်ၵဵဝ်ႉဢိူင်ႈဢိူဝ်ႈ။ ၼႆႉမၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ၶဝ်ၵဵဝ်ႉယႅမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ် လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်း ၸူဝ်ႊပႆႇတၼ်းလႅဝ်လႅၵ်ႇလီၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ဢေၵႂၢင်ဢွၼ်ႇၶဝ်ၼႆႉ သမ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ ၾွၼ်းသ် ၼႆယဝ်ႉ။
- တိုင်ၵႂၢင်ၶဝ်ၼႆႉ လီႁၵ်ႉပိူၼ်ႈတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ၸၢင်ႊဝႅၼ်ဝူင်သေ ပၼ်ႇလိမ်ႇၵႂႃႇလႆႈတီႈသုင် ၼႂ်းလူမ်းၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။