ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈမႁႃႇၸၼၵ/ၼၢင်းၸုမ်ႈလူင် လႆႈပၢႆးဢွၵ်ႇမိူင်း

ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢင်းၸုမ်ႈလူင် ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢရိၻ်ႉထၸၼၵၼၼ်ႉၵေႃႈ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၼၢင်းလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇ လွင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆၸိုင် ၽွင်းမိူဝ်ႈပိူၼ်ႈတိုၵ်ႉသုၵ်ႉသၵ်ႉ သူၼ်ႈသိၼ်းသၢၼ်ၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇလႅၼ်ႈၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်း ယေးၵႅဝ်ႈသႅင်ၶိုၼ်းၶမ်းသေ လိူၵ်ႈဢဝ်ၵႅဝ်ႈသႅင်ငိုၼ်းၶမ်း ဢၼ်လီလီ၊ သမ်ႉဢဝ်ၽႅၼ်ႇပူၵ်ႉႁေႃႇသေလႄႈ သႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းသွင်းယွၵ်း၊ သမ်ႉဢဝ်ၽႅၼ်ႇမွင်ႇမဵၼ်ႈႁူမ်ႇဝႆႉသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ၶဝ်ႈပိူၵ်ႇသႂ်ႇၼိူဝ်မၼ်းသေယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁၢင်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းဝဵင်း၊ သမ်ႉၽေၶူၼ်ႁူဝ်ယုင်ႈယုင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းၽၢၼ်သေယဝ်ႉ ပႃးဢဝ်သွင်းၼၼ်ႉသေ ၽၢတ်ႇႁၢင်ႈႁေႃ၊ ၵႂႃႇၸူးၼႃႈၽၵ်းတူၽၢႆႇတၢင်းႁွင်ႇ တၢင်းဢၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၼၢင်း ၼုင်ႈၶူဝ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းဝဵင်းၶဝ်ဝႆႉလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်း လွင်ႈဝႃႈမၼ်းၼၢင်းပဵၼ် ၼၢင်းၸုမ်ႈလူင်။ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပေႃးလꩡၼၵၵေႃႈ ၼႃႈၵၢၼ်ၵႃႈၼင်ႇလူဝ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈတင်းသဵင်ႈသေ သိမ်းဢဝ်ၶိုၼ်းမိူင်းမိထိလႃႇသေယဝ်ႉ ၶိုၼ်ႈႁဵတ်းၸဝ်ႈၶုၼ်မိူင်းမိထိလႃႇယဝ်ႉ။

*
လွင်ႈဢၼ်လႆႈပဵၼ်ၵႂႃႇ ၸိူင်းၼၼ်ႉတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢရိတ်ႉထၸၼၵ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ၼႃႈၵၢၼ်ဝတ်ႈတြႃးႁူၵ်ႈပိူင်။ ဢဝ်ယူပ်ႈယွမ်းဝႆႉၵုင်ႇဢဵၵ်ႉၶၼ ဢၼ်ပွင်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈထတ်းသၢင်ႈတူၺ်းလီလီသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈ၊ သမ်ႉၸွမ်းတေႃးသႃႇၵတိ ဢၼ်ပွင်ႇဝႃႈ ၸွမ်းဢဝ်တင်းၸႂ်လမ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ႁဵတ်းတေႃႇ ၵေႃႉဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈၽိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းႁေႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်း ထမ်ႇမပတဝႃႈ "တီႈၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈၽိတ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈႁဝ်း လႆႈႁဵတ်းၽိတ်းမႅၼ်ႈၵႂႃႇပေႃးၼႆၸိုင် တေလႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်းမၼ်း သိပ်းပိူင် ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႄဝႆႉ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

1. ၸၢင်ႈလႆႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ႁူဝ်ၶိုၼ်ႈ ႁူဝ်ၶႆႈ ၸၵႂႃႇဝေႇတၼႃႇတင်းလၢႆ
2. ၸၢင်ႈလႆႈလုသုမ်း ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်းၸေးၸိမ်ႇ ၸၵႂႃႇတင်းလၢႆ
3. ၸၢင်ႈလႆႈတိၼ်ပုတ်း မိုဝ်းပုတ်း ၸၵႂႃႇ ဢင်ႇၵႃႇတီႈတူဝ် ၸၢင်ႈလႆႈလုသုမ်း
4. ၸၢင်ႈလႆႈပဵၼ်တုတ်ႈ ၸၵႂႃႇ တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇ ဢၼ်ႁူၵ်ႉႁၢႆႉ
5. ၸၢင်ႈလႆႈပဵၼ် ၵူၼ်းယွင်ႇမႃႈ ၵူၼ်းႁူဝ်ၸႂ်ဢမ်ႇတဵမ် ၵူၼ်းငိူဝ်ႈငႃႉၸၵႂႃႇ
6. ၸၢင်ႈလႆႈၺႃးတၢမ်ႇ တၢင်းၽိတ်းတီႈၸဝ်ႈၶုၼ်ႈ
7. ၸၢင်ႈလႆႈထုၵ်ႇတၢင်းပိူၼ်ႈမၢပ်ႇမႂ် ပေႉၵိၼ်တီႈၼိူဝ်ႁဝ်း
8. ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း ၸၢင်ႈလႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ်သေ လုလႅဝ်
9. ၸၢင်ႈလႆႈလုသုမ်းၸၼ်ႉထၢၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၸွမ်း
10. ၸၢင်ႈလႆႈထုၵ်တၢင်း ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းမႆႈယေး ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႂ်းတၢင်းၽိတ်း သိပ်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈလႆႈထူပ်းၺႃး တၢင်းၽိတ်းသေဢၼ်ဢၼ်သေယဝ်ႉ သင်ဝႃႈတၢႆသေၸၢတ်ႈၼႆႉယဝ်ႉၵေႃႈ တၵ်းတေလႆႈတူၵ်းၶဝ်ၼႂ်း မေႃႈငရၢႆးၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းႁေႃးဝႆႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢရိတ်ႉတၸၼၵၼႆၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈႁဵတ်းၽိတ်းမႅၼ်ႈ တီႈၼိူဝ်ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶုၼ်ပေႃးလၸၼၵလႄႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်း ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈႁဵတ်းၽိတ်းမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းၽိတ်း ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈၶိုၼ်းၶၢမ်ႇတႄႉ ၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း၊ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈလုသုမ်းၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး ပၢႆပႃးထႅင်ႈ သၢႆၸႂ်မၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈလုသုမ်းၸွမ်းထႅင်ႈၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းၸပဵၼ် ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈဢဝ်လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းတွၼ်ႈသွၼ်ၽႂ်မၼ်းသေ ထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၼႃႈၵၢၼ် ဝတ်ႈတြႃးဢၼ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶဝ် ထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၵႂႃႇ ႁူၵ်းယိူင်ႈၼၼ်ႉ လီလီယူႇယဝ်ႉ။

ၼႃႈၵၢၼ်ဝတ်ႈတြႃး ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁူၵ်းယိူင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၸမ်ႉ

1. လွင်ႈဢွၼ်ႇလွင်ႈဢိတ်း ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈပဵၼ်ၾႆးတေႃးသၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်။ ထုၵ်ႇလႆႈဢူတ်းယိူၼ်ႉယဝ်ႈ။
2. ထုၵ်ႇလီလႆႈၽၢင်ႉတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႆႉယူႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလုၵ်ႉမိူဝ်ႈၼင်ႈ၊ မိူင်ႈယၢင်ႈမိူဝ်ႈၼွၼ်း၊ မိူဝ်ႈႁဵတ်းမိူဝ်ႈလၢတ်ႈ တင်းသဵင်ႈလီလီ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း။
3. ၼႃႈၵၢၼ်လွင်ႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈ ပေႃႇပဵၼ်မႃးပေႃးၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီလႆႈၶတ်းၸႂ်တိူဝ်းလိူဝ်သေၵေႃႉလဵၵ်ႉၵေႃႉဢွၼ်ႇၶဝ် သွင်ပုၼ်ႈ၊ သၢမ်ပုၼ်ႈၸၵႂႃႇယဝ်ႉ။
4. ထုၵ်ႇလီလႆႈဝူၼ်ႉထတ်းသၢင်တူၺ်း လီလီသေယဝ်ႉ ၸႅၵ်ႇၽႄပၼ်ၼႃႈၵၢၼ်ၸၵႂႃႇၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ႁႂ်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ၵူႈၵေႃႉၵူႈႁိူၼ်း။
5. ထုၵ်ႇလီလႆႈႁၵ်ႉႁွမ်ဢေးလူၼိူဝ် ၵူၼ်းဢွၼ်ႇၵူၼ်းဝႆႉၵေႃႉၸၼ်ႉထၢၼ်ႈတႅမ်ႈသေႁဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တူဝ်ႁဝ်း။
6. တေႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ် လွင်ႈလႂ်ပိူင်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈဝူၼ်ႉသွၼ်ႇ ပုၼ်ႈပိူၼ်ႈ ပုၼ်ႈႁဝ်း ပႃႈၼႃႈ ပႃႈလင်လီလီငၢမ်းငၢမ်းသေယဝ်ႉ ၸင်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၽြႃႈပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃးဝႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶဝ် ထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၵႂႃႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႉလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်ဝႃႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉလီလီသေယဝ်ႉ တီႈၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈႁဵတ်းၽိတ်းၼၼ်ႉ တေႃႈေၵေႃႈမၼေႃးၵၢမ်ႇ ၸႂ်ဝူၼ်ႉဢမ်ႇလီတေႃႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁႂ်ႈလႆႈၽိတ်း။ *

ၼၢင်းၸုမ်ႈလူင် ၸဝ်ႈၶုၼ်လူင်ဢရိထၸၼၵၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၽၵ်းတူၽၢႆႇတၢင်းႁွင်ႇၼၼ်ႉမႃးသေ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇယၢမ်ႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်လႄႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁူႉ၊ လင်ႁိူၼ်းပိူၼ်ႈၼႂ်းဝဵင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၽႂ်လႄႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႃၸူးၽႂ်၊ ႁဵတ်းၼၼ် ၸင်ႇၽၢတ်ႇဝဵင်းၵႂႃႇသေ လိုဝ်ႈဝႆႉတီႈ သႃလႃးလင်ၼိုင်ႈ ႁိမ်းဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းၼၢင်း ယၢမ်ႈငိၼ်းဝႃႈ "မီးဝႆႉမိူင်းၵႃႇလၸမ်ႇပႃႇၼၵူဝ်ႇ" ဢၼ်ယၢၼ်ၵၼ်တင်းမိူင်းၼႆႉ ႁူၵ်းသိပ်းယူႇၸၼႃႇၼႆလႄႈ တႃႇတေၵႂႃႇမိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼင်ႇၸင်ႇလႄႇႁႃထၢမ်းတူၺ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ပႆလတ်းသႃလႃး ၵႂႃႇၵႂႃႇမႃးမႃးယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈ "ၸွင်ႇၶဝ်တေၵႂႃႇတီႈ မိူင်းၵႃႇလၸမ်ႇပႃႇၼၵူဝ်ႇႁိုဝ်" ၼႆၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။